هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی وجود ندارد. در عوض دکتر متخصص بیش فعالی بر چندین مورد تکیه می کنند از جمله:
-مصاحبه با والدین، اقوام، معلمان یا سایر بزرگسالان
-شخصاً کودک یا بزرگسال را مشاهده می کند.
-پرسشنامهها یا مقیاسهای رتبهبندی که علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی را اندازهگیری میکنند.
-تست های روانشناس
پزشک باید ببیند که علائم یک فرد چقدر بر خلق و خوی روزانه، رفتار، عملکرد و عادات سبک زندگی آنها تأثیر می گذارد و آنها باید شرایط دیگر را رد کنند. در مورد کودکان، پزشک با والدین در مورد علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی صحبت خواهد کرد. پزشک می خواهد بداند که این رفتارها از چه سنی شروع شده و کودک کجا و چه زمانی علائم را نشان می دهد. پزشک ممکن است از معلم کودک گزارش رفتار، کارنامه و نمونه کارهای او را در مدرسه بخواهد.
در بزرگسالان، پزشک متخصص ممکن است بخواهد با همسر یا سایر اعضای خانواده صحبت کند. آنها می خواهند بفهمند که آیا علائم در دوران کودکی وجود داشته است یا خیر. دانستن اینکه آیا یک بزرگسال در کودکی دارای رفتار بیش فعالی و نقص توجه بوده است یا نه برای تشخیص مهم است.برای رد سایر شرایط، پزشک ممکن است آزمایشاتی از جمله:
-شنوایی و بینایی
-آزمایش خون برای سطوح سرب
-آزمایش خون برای بیماری هایی مانند بیماری تیروئید
-آزمایشی برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی در مغز
-سی تی اسکن یا MRI برای بررسی ناهنجاریهای مغزی
پزشک متخصص به دنبال چه علائمی هستند؟
برای تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی، پزشکان اغلب از دستورالعمل های ایجاد شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا استفاده می کنند. این گروه ۳ نوع اختلال را شناسایی کرده است:
۱. نوع نقص توجه: یک فرد باید حداقل ۶ مورد از این ۹ علامت را داشته باشد و علائم کمی از نوع بیش فعالی و تکانشی داشته باشد:
-به جزئیات توجه نمی کند یا اشتباهات بی دقتی انجام می دهد.
-سر کار نمی ماند.
-گوش نمی دهد.
-دستورالعمل ها را دنبال نمی کند یا تکالیف مدرسه یا کارهای خانه را تمام نمی کند.
-مشکل در سازماندهی کارها یا فعالیت ها
-از انجام کارهایی که نیاز به تلاش یا تمرکز دارند اجتناب می کند یا دوست ندارد.
-چیزها را از دست می دهد.
-به راحتی حواسش پرت می شود.
-فراموشکار
۲. نوع بیش فعال- تکانشی: یک فرد باید حداقل ۶ علامت از این ۹ علامت را داشته باشد و علائم کمی از نوع نقص توجه داشته باشد:
-زیاد تکان می خورد.
-زیاد از جایشان بلند می شود.
-در زمان های نامناسب می دود یا بالا می رود.
-با بازی بی سر و صدا مشکل دارد.
-همیشه در حال حرکت است گویی با یک موتور هدایت می شود.
-بیش از حد صحبت می کند.
-قبل از اینکه سوال کامل شود، پاسخ می دهد.
-مشکل در انتظار نوبت
-حرف دیگران را قطع می کند.
۳. نوع ترکیبی: شایع ترین نوع اختلال نقص توجه و بیش فعالی است. افراد مبتلا به آن هم علائم بی توجهی و هم بیش فعالی-تکانشگری را دارند. همراه با این دستورالعملهای APA، پزشکان ممکن است از مقیاسهای رتبهبندی برای کمک به ارزیابی و ردیابی علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی استفاده کنند. چند نمونه از تست بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان عبارتند از:
-مقیاس ارزیابی واندربیلت: این ابزار ارزیابی ۵۵ سوالی علائم ADHD را بررسی می کند. همچنین به دنبال شرایط دیگری مانند اختلال سلوک، اختلال مخالفت-نافرمانی، اضطراب و افسردگی است.
-نمایه توجه کودک (CAP): این مقیاس به طور کلی توسط معلمان پر می شود و علائم رایج ADHD را دنبال می کند.
سیستم ارزیابی رفتار برای کودکان (BASC): این تست به دنبال مواردی مانند بیش فعالی، پرخاشگری و مشکلات رفتاری است. همچنین به دنبال اضطراب، افسردگی، توجه و مشکلات یادگیری و فقدان برخی از مهارتهای ضروری است.
-چک لیست رفتار کودک یا فرم گزارش معلم (CBCL): از جمله موارد دیگر، این مقیاس به شکایات فیزیکی، رفتار پرخاشگرانه یا بزهکارانه و گوشه گیری می پردازد.
مقیاس رتبه بندی conners: این پرسشنامهای است که درباره مواردی مانند رفتار، کار یا تکالیف مدرسه و زندگی اجتماعی میپرسد. آنها می توانند نشان دهند که چگونه این علائم روی چیزهایی مانند نمرات، شغل، زندگی خانگی و روابط تأثیر می گذارد.
تست امواج مغزی برای تشخیص اختلال بیش فعالی
سیستم کمک ارزیابی مبتنی بر EEG عصبی (NEBA) اسکنی است که امواج مغزی را اندازه گیری می کند. نسبت امواج مغزی خاص در کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD بیشتر است. این اسکن برای استفاده در کودکان ۶ تا ۱۷ ساله تایید شده است، اما قرار است به عنوان بخشی از یک معاینه کامل پزشکی و روانشناسی استفاده شود. آزمایشات دیگر به تشخیص سایر شرایط پزشکی که شبیه به ADHD هستند کمک می کند. اما آنها ADHD را تشخیص نمی دهند.
از تشخیص تا درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی
اگر پزشک اختلال نقص توجه و بیش فعالی را تشخیص بدهد، مهم است که درمان را در مرکز تخصصی درمان بیش فعالی دنبال کنید. پزشک متخصص ممکن است داروها، کار درمانی، بازی درمانی، رفتار درمانی و ماساژ درمانی را توصیه کند. این درمانها میتوانند علائم را تسکین دهند و اختلال نقص توجه و بیش فعالی را مدیریت کنند. شما می توانید از طریق شماره های ۰۹۱۲۶۱۱۷۷۴۲-۰۹۳۵۶۱۱۷۷۴۲ تماس حاصل فرمایید.