گوش‌دادن به اخباری که حاکی از رویدادهای منفی است برای سالمندان مضر است؛ زیرا باعث ایجاد ترس و ازبین‌رفتن حس امنیت شده و در نهایت مشکلات روحی و جسمی برای فرد سالمند رخ می‌دهد.
امروزه اطلاعات و اخبار ناراحت‌کننده و بد در حجم زیادی از رادیو، روزنامه، تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود و مغز انسان در جلب‌توجه به این اخبار بسیار مستعد است. این جهت‌گیری منفی از سوی رسانه‌ها ناخواسته به خوشمزگی برشی از یک کیک خامه‌ای است که بر دل افراد می‌نشیند؛ اما در باطن هم، غم‌انگیز و زیان‌بار است.در این گفتار دلایلی را بیان خواهیم کرد که چرا نباید سالمندان اخبار گوش کنند و چه عواقبی در انتظار آنها خواهد بود؟
گوش‌دادن به اخبار چه تأثیری بر سالمندان می‌گذارد؟
تأثیرات اخبار بد و منفی در افراد سالخورده از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما روی‌هم‌رفته، پزشکان و روان‌شناسان معتقدند که گوش‌دادن به اخبار و حتی تماشای بیش از حد تلویزیون بر جمعیت سالمندی کشور تأثیرات خوبی در پی نخواهد داشت.
گوش‌دادن بیش از حد اخبار در سالمندان منجر به اعتیاد می‌شود. شاید باور نکنید؛ اما حقیقت ماجرا این است که طبق گفته کارشناسان در این زمینه، تمایل مداوم به تماشای اخبار نوعی اعتیاد رفتاری مانند اعتیاد به مواد مخدر است.
افرادی که معتاد به اخبار هستند، به لحاظ اجتماعی، خانوادگی، عاطفی و جسمی آسیب می‌بینند.
تشدید اضطراب و استرس در سالمندان
غالباً اخبار در رسانه‌های مختلف بیانگر حوادث و رویدادهای ناخوش مانند: جنایات، بلایای طبیعی، کلاهبرداری‌های مالی، تنش‌های سیاسی و اجتماعی است. چنین اخباری ترس و حس عدم امنیت در گروه‌های حساس جامعه به‌ویژه سالمندان را افزایش می‌دهد.
نگرانی و اضطراب بیش از حد در فرد مسن باعث بروز علائم زیر می‌شود:
- درد قفسه سینه
- سردرد
- تعریق
- مشکلات گوارشی
استرس و نگرانی باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه فرد مسن می‌شود و این مسئله در دوران پیری طبیعی نیست و منجر به انواع مسائل سلامتی و کاهش عملکرد در زندگی روزه می‌شود.
اختلالات ناشی از ترس و اضطراب در بین 3 تا 14 درصد از افراد مسن قابل‌تشخیص است. نتایج حاصل از مطالعات پژوهشی در مجله بین‌المللی روانپزشکی سالمندان بیان می‌کند که بیش از 27 درصد از افراد سالخورده تحت مراقبت، علائم اضطراب دارند. البته این موضوع به منزله تشخیص اختلال نیست؛ اما به طور قابل‌توجهی بر عملکرد روحی و جسمی فرد مؤثر است.
آمار نشان می‌دهد که سطح استرس در زنانی که اخبار گوش می‌کنند بالاتر از مردان است. به‌ویژه زنان مسنی که وقت زیادی را در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند؛ بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های ناشی از ترس و نگرانی هستند.
انزوا و گوشه‌نشینی سالمند
گوش‌دادن اخبار در مدت‌زمان طولانی و به طور مستمر باعث ایجاد عادت همیشگی در سالمندان می‌شود به‌عبارت‌دیگر وقتی افراد به گوش‌دادن اخبار عادت می‌کنند؛ این امر به انزوا و گوشه‌نشینی بیشتر در آنها منجر خواهد شد به‌خصوص اگر فرد مسن به‌تنهایی زندگی می‌کند، تحرک محدودی خواهد داشت و سلامتی جسمی و روحی وی نیز در معرض خطر قرار می‌گیرد.
شواهد نشان می‌دهد که انزوای اجتماعی، دوری از ارتباطات و تنهایی باعث ضعف در سلامتی روحی و جسمی افراد مسنی می‌شود که به اخبار منفی گوش می‌کنند. بیماری‌ها و عارضه‌های مختلفی همچون فشارخون بالا، بیماری قلبی و عروقی، ضعف در سیستم ایمنی بدن، افسردگی، زوال عقل و چاقی از دستاوردهای انزوا در سالمندان است.
یکی از راه‌های ممانعت از انزوا در سالمندان به‌ویژه افرادی که به‌تنهایی زندگی می‌کنند این است که از ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی در خانه سالمندان کمک بگیرید. معمولاً در سرای سالمندان برنامه‌های مرتبط با جلوگیری انزوا در سالمندان وجود دارد و افراد مسن برای برقراری ارتباط و تعامل با دیگران به‌خوبی آموزش‌دیده و مهارت کسب می‌کنند.
پیشگیری از اختلال‌های شناختی در افراد سالخورده
مطالعات و تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که گوش‌دادن اخبار منفی، اختلالات شناختی به‌خصوص زوال عقل را در سالمندان تسریع می‌کند. در نتیجه مشکلاتی همچون اختلال در حافظه، افسردگی، کاهش عملکرد شناختی و سایر بیماری‌های مرتبط پدیدار می‌شوند.
زوال عقل و اختلال شناختی به‌مرورزمان در برخی از افراد مسن رخ می‌دهد و البته گوش‌دادن به اخبار ناگوار روند رشد این عوارض را تندتر می‌کند. مواردی همچون توانایی در یادگیری، به‌خاطر سپردن وقایع، کاهش تمرکز همگی در فرد مسن مبتلا به اختلالات شناختی تأثیر نامطلوب عمیقی بر سلامتی و کیفیت زندگی فرد خواهد داشت.
متأسفانه بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل در میان سالمندان به شمار می‌رود. فرد مبتلا به این بیماری به‌خوبی نمی‌تواند فعالیت‌های روزانه و کارهای عادی خود را انجام دهد.
مراقبت از افراد سالخورده مبتلا به زوال عقل مخصوصاً الزایمز کاری چالش‌برانگیز و دشوار است. در مراکز مراقبت از سالمندان، بیماران مبتلا تحت آموزش‌های خاصی قرار می‌گیرند.
شناسایی عوامل خطر، تشویق به ارزیابی عادات زندگی فرد سالمند، مداخله زودهنگام و همچنین یادگیری و درک تأثیرات منفی گوش‌دادن و توجه‌کردن اخبار بد در سالمندان و خانواده‌های آنها، احتمالاً سلامت و کیفیت زندگی افراد سالخورده را بهبود می‌بخشد.
بروز اختلالات خواب در افراد مسن
سلامتی و حفظ خواب منظم سلامتی انسان را در برابر شرایط سخت و بیماری‌های روحی و روانی محافظت می‌کند. البته طبیعتاً با افزایش سن، کیفیت خواب نیز تغییر می‌کند؛ اما رعایت بهداشت خواب برای سلامتی بدن بسیار مفید است.
یکی از اثرات نامطلوب گوش‌دادن به اخبار، بروز اختلالات خواب در سالمندان است که با استرس و اضطراب حاصل از آن نیز رابطه مستقیم دارد. بسیاری از پزشکان و متخصصان بر این عقیده هستند که همه افراد به‌خصوص اشخاص سالخورده به طور متوسط به هفت الی هشت ساعت خواب در روز نیاز دارند.
از سوی دیگر چرخه منظم خواب و بیداری با سلامت مغز نیز مرتبط است. با تماشای بیش از حد تلویزیون و گوش‌دادن به اخبار نامطلوب، کیفیت خواب عمیق تغییر کرده و سبک‌تر می‌شود؛ بنابراین احتمالاً فرد دچار بی‌خوابی یا اختلال خواب در طول شب تا سپیده‌دم خواهد شد و مواردی همچون خواب سبک، آپنه خواب و دندان‌قروچه را در پی دارد.
چنانچه این رویه ادامه پیدا کند؛ یعنی موضوع بی‌خوابی یا بدخوابی فرد سالمند در مدت‌زمان طولانی اتفاق بیفتد، احتمال بروز بیماری‌های افسردگی، زوال عقل، چاقی، سقوط و بیماری قلبی بالا خواهد بود.
بنا به دلایل فوق مدیریت خواب در دوران کهولت، بسیار مهم است و توصیه می‌شود افراد سالمند برای داشتن خواب عمیق و باکیفیت بیشتر تلاش کنند. ازاین‌رو باید عادات سبک زندگی خود را برای حفظ بهداشت خواب تغییر دهند و تا می‌توانند از گوش‌دادن به اخبار پرهیز نمایند.
مطالعه این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: درباره اشتباهات رایج در نحوه برحورد با سالمندان بیشتر بدانید.
در پایان خانه سالمندان پارسایان خاطر نشان می‌کند که:
- هنگامی که سالمند شما به اخبار گوش می‌کند اگر دچار خشم، ناراحتی و استرس زیادی شود؛ حتماً با آرامش و صبر، همدلی و مؤدبانه به او آموزش دهید که در اثر گوش‌دادن به اخبار نامطلوب و زیاد، احتمال آسیب‌های جسمی و روانی وجود دارد.
- اگر سالمند علاقه زیادی به اخبار دارد، سعی کنید تا می‌توانید از شبکه‌ها و رسانه‌هایی استفاده کنید که خبرهای خوشایند را اطلاع‌رسانی می‌کنند.
- زمان استفاده از تلویزیون و رادیو، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را برای سالمند محدودتر نمایید. یا حداقل یکی از منابع اطلاعاتی یا رسانه ای با رویکردی مثبت را برای فرد مسن تعیین کنید.
- اگر سالمند دچار استرس و اضطراب زیاد است بهتر است که با یک متخصص در این زمینه مشورت نمایید.
