پریود نامنظم یکی از مشکلات شایع در بین بانوان است که تقریباً همهٔ خانم‌ها برای یک بار هم که شده آن را تجربه می‌کنند. با این‌که این مشکل در بیشتر اوقات خطرناک نیست، اما گاهی اوقات نیاز به مداخلهٔ پزشکی دارد. در طی این مقاله با علل، عوارض و راهکارهای درمان آن آشنا خواهیم شد. ما را تا انتها همراهی بفرمایید.
به چه پریودی نامنظم می‌گویند؟
همان‌طور که می‌دانید، پریود خونریزی طبیعی واژینال است که بخشی از چرخهٔ قاعدگی است و هر ماه رخ می‌دهد. روند پریود در دختران معمولاً از سن 11 تا 14سالگی آغاز و تا زمان یائسگی یعنی حدوداً 51 سالگی ادامه پیدا می‌کند. میزان خونریزی نیز در بین افراد مختلف متفاوت است اما به‌طور معمول بین 3 تا 7 روز است. میزان خون عادت ماهانه حدود 20 تا 90 میلی‌متر، بین 1 تا 5 قاشق غذاخوری، است که ممکن است در برخی از افراد بیشتر باشد. علاوه‌بر خونریزی، زنان در طی این مدت نیز درد و گرفتگی در عضلات شکم و کمر و پاها، نفخ، نوسانات خلقی، درد سینه، سردرد و خستگی را نیز تجربه می‌کنند که شدت آن در بین افراد مختلف متفاوت است.
متوسط طول یک چرخهٔ پریودی منظم در بیشتر زنان 28روزه است اما می‌تواند بین 23 تا 35 روز نیز متغیر باشد. یکی از نشانه‌های قاعدگی نامنظم، به هم خوردن این چرخه است. زمانی که روزهای بین چرخهٔ قاعدگی از 21 روز کمتر یا از 35 روز بیشتر باشد و یا با فواصل زمانی نامشخص رخ بدهد، به آن پریودی نامنظم یا الیگومنوره می‌گویند. علاوه‌بر تغییر در سیکل قاعدگی، طولانی شدن یا کم شدن مدت زمان پریود، تغییرات در خونریزی، وجود لخته خون با قطر بیش از 5/2 سانت و عدم قاعدگی از دیگر نشانه‌های عادت ماهیانهٔ نامنظم هستند.
علت قاعدگی نامنظم
پریودی نامنظم به دلایل مختلفی روی می‌دهد. یکی از اصلی‌ترین دلایل به‌هم‌ریختگی این دوره، دوران بلوغ است. ازآنجایی‌که در دوران بلوغ، تغییرات قابل‌توجهی در بدن اتفاق میفتد، بنابراین سیکل قاعدگی نامنظم امری طبیعی محسوب می‌شود. چنانچه بیشتر از دو سال است که پریودی را تجربه می‌کنید اما هنوز دورهٔ مشخصی ندارید، پیشنهاد می‌شود که با پزشک متخصص زنان مشورت کنید. از دیگر علت‌های پریود نامنظم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شروع استفاده از روش‌های ضدبارداری
اساس روش‌های ضدبارداری هورمونی، توقف تخمک‌گذاری است که این مورد می‌تواند با به‌هم‌ریختگی عادت ماهانه همراه باشد. درواقع می‌توان این‌طور عنوان کرد که فرد با استفاده از روش‌های ضدبارداری هورمونی، پریود واقعی ندارد. بااین‌حال این افراد پریودی را تجربه خواهند کرد. با این‌که این نوع قاعدگی نامرتب جای نگرانی ندارد اما جهت اطمینان بیشتر می‌توانید با پزشک مشورت کنید.
قطع استفاده از روش‌های ضدبارداری
افرادی که استفاده از روش‌های ضدبارداری هورمونی را نیز قطع می‌کنند، ممکن است که دچار قاعدگی بی‌نظم شوند. این بی‌نظمی ممکن است تا 3 ماه طول بکشد. بنابراین جای نگرانی وجود ندارد. شایان ذکر است که افرادی که قبل از استفاده از روش‌های ضدبارداری، پریود نامرتبی داشتند، ممکن است که با قطع استفاده از آن روش‌ها، همچنان پریودی نامنظم را تجربه کنند.
شیردهی
معمولاً بانوانی که در دورهٔ شیردهی هستند، ممکن است که قاعدگی نامنظم را تجربه کنند، زیرا در طی این دوران هورمونی به نام پرولاکتین ترشح می‌شود که نقش مهمی در تولید شیر دارد. این هورمون می‌تواند تخمک‌گذاری را سرکوب کند و سبب دورهٔ عادت نامرتب شود. به‌طور معمول پریود نامرتبی که به این دلیل اتفاق میفتد، جای نگرانی ندارد و با کمتر شدن یا قطع ترشح شیر دوباره مرتب خواهد شد.
دوران قبل از یائسگی
حدود 4 الی 8 سال قبل از یائسگی، بانوان دوران قبل از یائسگی را تجربه می‌کنند که با نامرتبی دورهٔ پریود همراه است. از دیگر علائم دوران قبل از یائسگی می‌توان به گرگرفتگی، تعریق شبانه، تغییرات در خلق‌وخو، مشکل در خوابیدن و خشکی واژن را نام برد.
استرس
یکی دیگر از علت‌های دوران عادت ماهانهٔ نامنظم، استرس است. زمانی که فرد استرس را تجربه می‌کند، آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌شود. این دو هورمون با هورمون‌های جنسی که پریود را تنظیم می‌کنند، در تداخل هستند و می‌توانند سبب دورهٔ نامرتب پریودی شوند.
کاهش وزن
کاهش وزن شدید یا سریع عاملی است که می‌تواند سبب قاعدگی نامرتب شود. اصطلاحی که برای توصیف این وضعیت به‌کار می‌رود، آمنورهٔ هیپوتالاموس است که منجر به کاهش استروژن می‌شود. استروژن یکی از هورمون‌های جنسی زنانه است که نقش مهمی بر دوران پریودی خانم‌ها دارد.
مصرف برخی از داروها
داروهای رقیق‌کنندهٔ خون، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی همانند ایبوپروفن، داروهای تیروئید، داروهای ضدافسردگی، داروهای صرع و شیمی‌درمانی از سری داروهایی هستند که می‌توانند سبب پریودی نامنظم شوند.
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک بیماری‌ای است که سبب رشد کیست در تخمدان‌ها و قاعدگی نامنظم می‌شود. افرادی که دچار این بیماری می‌شوند، سطوح بالایی از هورمون جنسی مردانه دارند. این وضعیت می‌تواند تخمک‌گذاری را متوقف و چرخه پریود را نامنظم کند. افرادی که به این سندروم مبتلا هستند، ممکن است که برای یک یا چند ماه پریود نشوند و در زمانی که پریود می‌شوند، خونریزی بسیار شدید را تجربه کنند. از دیگر نشانه‌های ابتلا به این سندروم می‌توان به افزایش موهای زائد بدن و صورت، آکنه و پوست چرب، افزایش وزن، ریزش مو و بروز مشکل در بارداری را تجربه کنند.
اختلالات غدهٔ تیروئید
کم‌کار بودن تیروئید می‌تواند سبب ایجاد دوره‌های قاعدگی طولانی و شدید بشود. خستگی، حساسیت به سرما و افزایش وزن از دیگر نشانه‌های کم‌کاری تیروئید هستند. پرکاری تیروئید نیز وضعیتی است که می‌تواند به کوتاه‌تر شدن و خفیف‌تر شدن دوره‌های قاعدگی منجر شود. علائمی مانند کاهش وزن بدون دلیل، اضطراب و تپش قلب از دیگر علائم پرکاری تیروئید هستند.
فیبروم رحم
فیبروم رحم یکی دیگر از علل پریود نامنظم است که می‌تواند سبب بروز قاعدگی دردناک و شدید بشود. فیبروم‌ها توده‌های غیرسرطانی هستند که در دیوارهٔ رحم ایجاد می‌شوند. درد یا فشار در ناحیهٔ لگن، درد پایین کمر و پا و درد هنگام برقراری رابطهٔ جنسی از دیگر نشانه‌های فیبروم رحمی هستند.
آندومتریوز
آندومتریوز اختلالی است که سبب رشد سلول‌های داخل رحمی در خارج از رحم می‌شود. زمانی که سلول‌ها در جای دیگری رشد می‌کنند، ضخیم شدن و ریزش رحم با درد زیادی همراه خواهد بود. پریودهای شدید، خروج لخته‌های بزرگ خون، خونریزی بین قاعدگی و مشکل در باردارشدن از دیگر نشانه‌های این بیماری هستند.
بیماری التهابی لگن
یکی دیگر از دلایل پریودی نامنظم، بیماری التهابی لگن است که به دلیل عفونت باکتریایی، سیستم تولیدمثل زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که عفونت وارد مجاری تناسلی می‌شود و در قسمت‌های دیگر مانند رحم نیز انتشار پیدا می‌کند. ترشحات واژینال با بوی ناخوشایند، درد در قسمت پایینی شکم، تب، اسهال و حالت تهوع از دیگر نشانه‌های این بیماری هستند
روش‌های تشخیص قاعدگی نامنظم
اگر در طی یک سال بیش از 3 دوره پریود را از دست داده‌اید، درد شدیدی را طول یا بین دو قاعدگی تجربه می‌کنید یا دچار خونریزی‌های شدید و غیرمعمول می‌شوید و دورهٔ پریود شما با تب بالا، حالت تهوع و استفراغ همراه است، بهتر است که به پزشک متخصص مراجعه کنید، چراکه این علائم نشان از پریود نامنظم دارد. بسته به علائمی که تجربه می‌کنید، پزشک ممکن است که آزمایش‌های تشخیصی مختلفی را تجویز کند.
- آزمایش خون که برای بررسی وجود کم‌خونی، بارداری، مشکلات مربوط به لخته شدن خون و عملکرد تیروئید تجویز می‌شود.
- آزمایش پاپ اسمیر که برای وجود عفونت‌های مختلف یا بررسی سلول‌های سرطانی دهانهٔ رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سونوگرافی لگن دیگر تجویزی است که برای تشخیص قاعدگی نامنظم با ایجاد تصاویری از رحم، تخمدان‌ها و لگن توصیه می‌شود.
- بیوپسی آندومتر نوع دیگر از آزمایش تشخیصی است که پزشک در طی آن بخشی از بافت رحم را نمونه‌برداری می‌کند تا به بررسی مشکلات احتمالی بپردازد.
- هیستروسکوپی آزمایش دیگری است که پزشک از طریق یک لوله دارای چراغ برای مشاهده رحم و برداشتن پولیپ، تجویز می‌کند.
- سونوهیستروگرام نوعی سونوگرافی است که در طی آن مایع حاجب به رحم تزریق می‌شود. این آزمایش روشی مؤثر برای شناسایی پولیپ و فیبروم است که از طریق بررسی تصاویر از حفرهٔ رحم به‌دست می‌آید.
عوارض قاعدگی نامنظم
پریودهای نامنظم معمولاً خطرناک نیستند. با این حال بی‌نظمی مداوم و طولانی‌مدت می‌تواند عارضه‌هایی را ایجاد کند. یکی از این عارضه‌ها که سبب نگرانی افراد می‌شود، ناباروری است. پریودهای نامنظم به دلیل عدم تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتند و این به معنای ایجاد مشکل در باروری است. از دیگر عارضه‌های عادت ماهانه نامنظم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کم‌خونی
افرادی که قاعدگی‌های سنگین یا مکرر را تجربه می‌کنند، دچار کم‌خونی و فقر آهن می‌شوند. در چنین شرایطی مراجعه به پزشک ضروری خواهد بود.
پوکی استخوان
تخمک‌گذاری با افزایش سطح هورمون‌های زنانه همچون استروژن همراه است. این هورمون سبب حفظ استحکام استخوان‌ها می‌شود. افرادی که تخمک‌گذاری نامنظم دارند، به دلیل پایین بودن سطح این هورمون، دچار عارضه پوکی استخوان می‌شوند.
بیماری هیپرپلازی آندومتر
عدم درمان قاعدگی نامرتب می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش بدهد. در این عارضه پوشش داخلی رحم به‌طور غیرعادی ضخیم شده و خطر ابتلا به سرطان آندومتر افزایش پیدا می‌کند.
درمان پریودی نامنظم
همان‌طور که در قسمت‌های قبلی اشاره شد، بیشتر پریودی‌های نامنظم به علت عدم تعادل در ترشح هورمون‌های جنسی اتفاق می‌افتد. بنابراین یکی از بهترین راهکارها به‌منظور جلوگیری از قاعدگی نامنظم، هورمون درمانی است. در طی این روش درمانی، با تجویز داروهایی شاهد افزایش سطح هورمون‌های زنانه خواهیم بود که سبب ایجاد قاعدگی منظم می‌شوند. از دیگر درمان‌های پزشکی پریود نامنظم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان سلامت روان
یکی از دلایل بروز عادت ماهانهٔ نامنظم، استرس، اضطراب، افسردگی و اختلالات خوردن است که در چنین شرایطی مراجعه به روانشناس، لازم و ضروری به نظر می‌رسد. همچنین در کنار روند درمانی با روانشناس، مراجعه به پزشک تغذیه برای افرادی که به اختلالات خوردن مبتلا هستند، بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
هیسترکتومی
هیسترکتومی نوعی آزمایش و روش درمانی است که در طی آن، بخشی از بافت رحم و دهانهٔ آن با استفاده از یک پروسهٔ جراحی برداشته می‌شود. در طی این آزمایش و در صورت لزوم ممکن است که پزشک به برداشتن تخمدان‌ها نیز اقدام کند که این مورد می‌تواند یائسگی زودرس را در پی داشته باشد. معمولاً برای افرادی که سرطان یا فیبروم دارند و یا افرادی که به سایر روش‌های درمانی آندومتریوز پاسخ نداده‌اند، این روش درمانی توصیه می‌شود. شایان ذکر است که افرادی که قصد بچه‌دار شدن را دارند، کاندیدای مناسبی برای این روش درمانی نیستند.
جراحی
وجود اسکار، مشکلات ساختاری در رحم و لوله‌های فالوپ از دیگر عوامل نامنظمی پریود هستند که بهترین روش درمانی برای آن‌ها جراحی است. این روش درمانی برای افرادی مؤثر خواهد بود که قصد بچه‌دار شدن دارند.
درمان خانگی پریود نامنظم
داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سلامت علاوه‌بر کمک به حفظ سلامتی بدن، منجر به داشتن قاعدگی‌های منظم خواهد شد که این امر برای جلوگیری از بروز عوارض قاعدگی نامنظم ضروری خواهد بود. از سری درمان‌های خانگی برای داشتن پریود بهتر و منظم‌تر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دارچین
یکی از روش‌های مؤثر برای درمان قاعدگی نامرتب و کاهش علائم پریودی، مصرف دارچین است. برای آن‌که پریودی شما نظم پیدا کند می‌توانید چوب یا پودر دارچین را همراه با چای مصرف کنید.
زردچوبه
زردچوبه دارای خواص ضدالتهابی و همچنین ایجاد تعادل هورمونی است که می‌تواند نقش مهم و مؤثری در درمان پریودهای نامنظم داشته باشد. به این جهت می‌توانید، یک قاشق چای‌خوری از آن را در یک فنجان ریخته و کمی شکر، یک قاشق چای‌خوری عسل و شیر گرم را به آن اضافه کنید و ترکیب را به‌صورت روزانه میل فرمایید.
تخم رازیانه
برای استفاده از مزیت تخم رازیانه در درمان پریود نامنظم، حدود 2 قاشق چای‌خوری از آن را در یک لیوان آب بریزید. یک شب تا صبح آن را نگه دارید و سپس ترکیب را صاف کرده و آب را نوش جان کنید. اگر این درمان را به‌صورت روزانه پیگیری کنید، بهبود قابل‌ملاحظه‌ای در چرخه قاعدگی احساس خواهید کرد.
دانه کنجد
کنجد گیاهی مؤثر و قدرتمند برای کاهش انقباض عضلات و دردهای قاعدگی است که نقش مؤثری در درمان عادت ماهانه نامرتب دارد. همچنین ترکیبات این گیاه شگفت‌انگیز باعث ایجاد تعادل در ترشح هورمون‌ها می‌شود.
سخن پایانی
قاعدگی نامنظم مشکلی رایج در بین بانوان است که به علت‌های مختلفی رخ می‌دهد. چنانچه طول قاعدگی شما کمتر از 21 روز و یا بیشتر از روز 35 است و در طی قاعدگی با افزایش یا کاهش خونریزی مواجه هستید و همچنین تعداد روزهای پریودی شما بهم ریخته است، توصیه می‌شود از اپلیکیشن ایمپو استفاده و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.
منبع :
