بیماری فیستول مقعدی (anal-fistula)، حفره ای عمیق شبیه به تونل کوچکی است که بین انتهای روده و پوست نزدیک مقعد ایجاد می شود. یک سوراخ عمیق روی پوست ایجاد میکند.
این بیماری معمولاً در نتیجه یک عفونت در نزدیکی مقعد ایجاد شده که باعث تجمع چرک (آبسه) در بافت های مجاور می شود. هنگامی که عفونت تخلیه می شود، می تواند یک تونل کوچک را ایجاد کند که همان فیستول است.
فیستول مقعدی می تواند علائم ناخوشایندی مانند ناراحتی و تحریک پوست ایجاد کند و معمولاً به خودی خود بهبود نمی یابد. در بیشتر موارد جراحی توصیه می شود.
علائم فیستول مقعدی
علائم فیستول مقعدی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تحریک پوست در اطراف مقعد
- یک درد ثابت و ضربان دار که ممکن است هنگام نشستن، حرکت کردن، دفع مدفوع یا سرفه بدتر شود.
- ترشحات بدبو از نزدیک مقعد
- دفع چرک یا خون هنگام مدفوع
- تورم و قرمزی در اطراف مقعد و درجه حرارت بالا (تب)
- مشکل در کنترل حرکات روده (بی اختیاری روده)
- انتهای فیستول ممکن است به صورت سوراخی در پوست نزدیک مقعد قابل مشاهده باشد، اگرچه ممکن است دیدن آن برای فرد مشکل باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم دائمی فیستول مقعدی را دارید به پزشک عمومی مراجعه کنید. آنها در مورد علائم شما و اینکه آیا شما هر گونه بیماری روده ای دارید.
همچنین ممکن است بخواهند مقعد شما را معاینه کنند و انگشت خود را به آرامی داخل آن قرار دهند، تا علائم فیستول را بررسی کنند.
اگر پزشک عمومی فکر میکند که ممکن است فیستول داشته باشید، می‌تواند شما را به متخصصی به نام جراح کولورکتال ارجاع دهد تا آزمایش‌های بیشتر برای تأیید تشخیص و تعیین مناسب‌ترین درمان انجام شود.
اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه فیزیکی و رکتوم بیشتر
- یک پروکتوسکوپی، که در آن از یک تلسکوپ ویژه با یک نور در انتهای آن برای مشاهده داخل مقعد استفاده می شود.
- اسکن اولتراسوند، اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن
علل فیستول مقعدی
اکثر فیستول های مقعدی بعد از آبسه مقعد ایجاد می شوند. اگر پس از تخلیه چرک، آبسه به طور کامل بهبود نیابد، فیستول ایجاد میشود. علل کمتر شایع فیستول مقعدی عبارتند از:
- بیماری کرون : یک بیماری مزمن که موجب التهاب در سیستم گوارشی و الخصوص روده ها ملتهب می شود. این بیماری علت مشخصی نداشته و معمولاً با مصرف دارو کنترل میشود.
- دیورتیکولیت : به عفونت کیسه های کوچک که روی سطح روده بزرگ (کولون) قرار دارند، گفته میشود.
- هیدرآدنیت چرکی : یک بیماری پوستی طولانی مدت است که باعث آبسه و زخم می شود.
- عفونت با سل (TB)
- عارضه جراحی در نزدیکی مقعد
- عفونت های مقاربتی مثل HIV
درمان فیستول مقعدی
فیستول مقعدی تنها توسط جراحی درمان میشود، زیرا اگر درمان نشود به ندرت بهبود می یابد. گزینه های اصلی درمان عبارتند از:
جراحی لیزر
تابش اشعه لیزر بهترین روش موثر در درمان این بیماری است که در آن با تابش یک پرتو لیزر کوچک تونل فیستول از بین رفته و ضدعفونی می شود. در مرحله بعد ورودی فیستول مهر و موم میشود. لیزر سرپایی (بدون نیاز به بیهوشی) و فقط با یک جلسه بیماری به طور کامل درمان میکند.
با انجام لیزر نیازی به نگرانی در مورد عوارضی مثل بی اختیاری ، عفونت و یا عود مجدد بیماری نیست!
فیستولوتومی
رایج ترین نوع جراحی فیستول مقعدی فیستولوتومی است. که شامل بریدن تمام طول فیستول برای باز کردن آن و تخلیه عفونت است، سپس این زخم بدون بخیه رها میشود، تا از داخل به سمت خارج ترمیم شود.
فیستولوتومی یکی از روشهای قدیمی درمان فیستول های مقعدی است، اگرچه معمولاً فقط برای فیستول هایی مناسب است که از چندین عضلات اسفنکتر عبور نمی کنند، زیرا خطر بی اختیاری در این موارد کمتر است.
اگر جراح مجبور باشد قسمت کوچکی از عضله اسفنکتر مقعد را در طول عمل قطع کند، تمام تلاش خود را برای کاهش خطر بی اختیاری انجام می دهد. در مواردی که خطر بی اختیاری بالا باشد، ممکن است روش دیگری به جای آن توصیه شود.
تکنیک های ستون
اگر فیستول از بخش قابل توجهی از عضله اسفنکتر مقعد عبور کند، جراح ممکن است در ابتدا قرار دادن نخ ستون را توصیه کند.
ستون قطعه ای از نخ جراحی است که برای چند هفته در فیستول باقی می ماند، و به تخلیه عفونت کمک میکند. برای انجام این درمان نیازی به برش ماهیچه های اسفنکتر نیست!
ستون ها به تخلیه عفونت فیستول کمک میکنند، اما آن را درمان نمی کنند. معمولاً بعد از انجام این روش، باید یک روش جراحی مثل فیستولوتومی و یا لیزر نیز انجام شود.
روش فلپ پیشرفته
اگر فیستول از ماهیچه های اسفنکتر مقعدی عبور کند و انجام فیستولوتومی خطر زیادی برای ایجاد بی اختیاری داشته باشد، ممکن است یک روش فلپ پیشرفته انجام شود. این روش شامل بریدن یا خراش دادن فیستول و پوشاندن سوراخی است که وارد روده شده است با یک فلپ بافتی که از داخل راست روده گرفته شده است،بخشی از روده پوشانده میشود. میزان موفقیت این درمان کمتر از فیستولوتومی است، اما از برش عضلات اسفنکتر مقعد جلوگیری می شود.
روش LIFT
روش بستن لوله فیستول بین اسفنکتری (LIFT) درمانی برای فیستول هایی است که از عضلات اسفنکتر مقعدی عبور می کنند، در این موارد فیستولوتومی بسیار خطرناک است.
در طول درمان، برشی در پوست بالای فیستول ایجاد میشود و ماهیچه‌های اسفنکتر از هم جدا می‌شوند. سپس فیستول در هر دو انتها مهر و موم شده و باز می شود. این روش تا کنون نتایج امیدوارکننده‌ای داشته است،
ابلیشن آندوسکوپی
در این روش یک آندوسکوپ در فیستول قرار می گیرد.سپس یک الکترود از داخل آندوسکوپ عبور داده می شود و برای مهر و موم کردن فیستول استفاده می شود. ابلیشن آندوسکوپی به خوبی کار می کند و هیچ نگرانی جدی در مورد ایمنی آن وجود ندارد.
چسب فیبرین
درمان با چسب فیبرین در حال حاضر تنها گزینه غیر جراحی فیستول مقعدی است. این روش شامل تزریق چسب به فیستول توسط جراح و تحت بیهوشی عمومی است. چسب به مهر و موم شدن فیستول و ترغیب آن به بهبودی کمک می کند.
به طور کلی این درمان در مقایسه با فیستولوتومی برای فیستول های ساده موثر نیست و نتایج ممکن است طولانی مدت نباشد، اما ممکن است گزینه مفیدی برای فیستول هایی باشد که از عضلات اسفنکتر مقعد عبور می کنند زیرا نیازی به برش ندارند.
هزینه درمان این بیماری بسته به روشی که برای درمان انتخاب می‌کنید، متفاوت است. به طور مثال هزینه درمان فیستول با لیزر متناسب با فاکتور هایی از جمله مسیر فیستول، تعداد آنها، نوع لیزر و … تعیین می گردد. این هزینه برای بیماران مختلف متناسب با نوع فیستول متفاوت خواهد بود.
خطرات جراحی فیستول مقعدی
مانند هر نوع درمانی، درمان فیستول مقعدی با خطرات زیادی همراه است. خطرات اصلی عبارتند از:
- عفونت :در برخی موارد زخم فیستول عفونت و یا مجدد عود میکند، در این موارد باید با مشورت پزشک از آنتی بیوتیک مناسب استفاده کنید.
- عود فیستول : فیستول گاهی اوقات علیرغم جراحی عود می کند. در این موارد بیمار ناچارا! باید از روش دیگری برای جراحی و درمان استفاده نماید.
- بی اختیاری روده : یکی از رایج ترین خطرات انجام جراحی برای فیستول بی اختیاری روده است. در برخی موارد این مشکل موقتی بوده و در طی چند روز برطرف میشود. میزان خطر این روش بستگی به نوع روش جراحی و مسیر فیستول دارد.
منابع :
