هیپرلیپیدمی یا همان کلسترول بالا را می توان به صورت اختلالی تعریف کرد که منجر به بالارفتن چربی (لیپید) در خون می شود. این لیپیدها می توانند در دیواره شریان ها قرار بگیرند و احتمال سفت شدن آنها را افزایش دهند. سخت شدن شریان ها می تواند منجر به عوارضی همچون بیماری قلبی یا سکته شود. هیپرلیپیدمی همچنین می تواند یکی از علل بیماری های قلبی عروقی باشد، بنابراین کنترل آن با تغییرات سبک زندگی و دارو از اهمیت زیادی برخوردار است.
علائم هیپرلیپیدیمی
خود هیپرلیپیدمی هیچ علائمی ایجاد نمی کند، اما ممکن است در نهایت منجر به بروز شرایط و علائم دیگری شود. اگر این شرایط منجر به بیماری قلبی کرونری یا آترواسکلروزیس شود، علائم آن در بزرگسالان شامل موارد زیر می شود:
- درد یا فشار قفسه سینه (آنژین)
- انسداد رگ های خونی در مغز و قلب
- فشار خون بالا
- حمله قلبی
- سکته
تشخیص هیپرلیپیدیمی یا چربی خون بالا
اگر فردی مشکوک به چربی خون بالا باشد، پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد و سؤالاتی در مورد علائم او می پرسد. سپس از یک رویکرد تشخیصی پیشرفته برای تشخیص، درمان و نظارت دقیق شرایط او استفاده می کند. رویکردهای تشخیصی معمول عبارتند از:
1_ آزمایش خون
آزمایشات خون، سطوح چربی، کلسترول، قند و پروتئین خون را نشان می دهند. آزمایش پنل لیپید، آزمایش خونی است که برای تعیین سطوح کلسترول در بدن استفاده می شود. سطوح مختلف چربی عبارتند از:
🔔 لیپوپروتئین های کم چگالی (LDL)
پزشکان گاهی اوقات، آن را کلسترول بد می نامند. سطوح بالای این لیپوپروتئین ها، خطر حمله قلبی و سکته را افزایش می دهد.
🔔 لیپوپروتئین هایی با چگالی بالا (HDL)
پزشک شما ممکن است از آن به عنوان کلسترول “خوب” یاد کند. سطوح بالای آن، خطر سکته و مشکلات قلبی را کاهش می دهد.
🔔 تری گلیسیریدها
نوعی چربی در خون است. چربی بیش از حد در خون، شما را در معرض بیماری قلبی قرار می دهد.
🔔 کلسترول کلی
این نوع کلسترول مقدار کلی چربی و ترکیبی از کلسترول خوب و بد در خون است.
پیش آگهی این بیماری به پایبندی فرد به سبک زندگی سالم بستگی دارد. هیپرلیپیدمی، مشکلی مادام العمر است اما اغلب با تغییرات سبک زندگی بهبود پیدا می کند. پس اطلاع از این امر که برای کاهش سریع چربی خون چه بخوریم، میتواند از اهمیت زیادی برخوردار باشد.
⚠️ هیپرلیپیدمی با فشار خون بالا، حمله قلبی و سکته رابطه ی مستقیم دارد.
علت ابتلا به چربی خون بالا یا هیپرلیپیدیمی
کلسترول بالا ممکن است ناشی از غذاهایی باشد که سرشار از کلسترول، چربی اشباع شده و چربی های ترانس هستند و عبارتند از:
- پنیر
- زرده تخم مرغ
- گوشت قرمز
- غذاهای سرخ شده و فراروری شده
- بستنی
گرچه، علل دیگری نیز وجود دارد که منجر به این شرایط می شوند. علل قابل پیشگیری هیپرلیپیدمی می توانند شامل موارد زیر باشند:
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن
- بی فعالیتی
- زیاده روی در مصرف الکل
- مصرف استروئید
⚠️ عوامل خطری که می توانند منجر به هیپرلیپیدمی شوند، عبارتند از:
- ژنتیک: عوامل ژنتیکی، رایج ترین علت هیپرلیپیدمی هستند.
- سن: احتمال خطر هیپرلیپیدمی با بالارفتن سن افزایش می یابد.
- اختلالات دیگر: دیابت، بیماری کلیوی و کم کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی کیستیک و بارداری ممکن است منجر به هیپرلیپیدمی شوند.
پیشگیری از ابتلا آیا امکانپذیر است؟
با اینکه بسیاری از عوامل خطر این بیماری قابل پیشگیری نیستند، شما می توانید با ایجاد تغییر در سبک زندگی به پیشگیری یا کاهش احتمال هیپرلیپیدمی کمک کنید.
اقداماتی را برای سلامت قلب انجام دهید:
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید که چربی های ترانس و اشباع شده کمی دارد، اما حاوی فیبر بالایی می باشد، دوبار در هفته میوه بخورید، چند روز در هفته ورزش کنید و سیگار کشیدن را ترک کنید.
- وزن خود را کنترل کنید. یک وزن و شاخص توده بدنی سالمی را حفظ کنید.
- دیابت خود کنترل کنید. داروهای خود را طبق تجویز پزشک مصرف کنید و توصیه های ورزشی و غذایی پزشک خود را دنبال کنید.
- سطح فعالیت فیزیکی خود را افزایش دهید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
درمان و ریکاوری هیپرلیپیدمی
درمان های اصلی هیپرلیپیدمی عبارتند از:
1_ تغییرات سبک زندگی
تغییرات سبک زندگی مورد نیاز برای درمان مشابه با اقدامات پیشگیرانه هستند. ورزش ایروبیک منظم، یک روش عالی برای مقابله با کلسترول بالا می باشد. یک رژیم غذایی داشته باشید که چربی های اشباع شده ی پایینی دارد، وزن طبیعی بدن را حفظ کنید و سیگار نکشید.
2_ دارو درمانی
با اینکه برخی از افراد می توانند کلسترول بالا را با تغییرات سبک زندگی به طور مؤثر درمان کنند، برخی دیگر ممکن است به مداخله دارویی نیاز داشته باشند. علاوه بر تغییرات سبک زندگی ممکن است دارو تجویز شود، که عبارتند از:
- استاتین ها: این داروها می توانند از تولید چربی بیش از حد توسط کبد جلوگیری کنند.
- رزین ها: این داروها می توانند از جذب کلسترول به خون پیشگیری کنند.
- فیبرات ها: این داروها می توانند مقدار چربی خون را کاهش دهند.
- مسدود کننده های پروتئین: این داروها می توانند دفع کلسترول از بدن را آسان تر کنند.
