زخم عروقی به وضعیتی اطلاق می شود که در آن عروق خونی آسیب می بینند و به طور معمول با خونریزی همراه است. این نوع زخم ممکن است در نتیجه ضربه، بریدگی، یا شکستگی عروق باشد. یک زخم عروقی ممکن است هفته ها تا سال ها طول بکشد تا بهبود یابد. این نوع آسیب ها در صورت عدم درمان می توانند منجر به مشکلات جدی تری شوند.
به نقل از کلینیک زخم تهران ، اگر مشکلاتی در گردش خون در رگ ها وجود داشته باشد، می توانید بعد از یک آسیب جزئی دچار زخم های عروقی شوید. زخم های عروقی عمیق با خونریزی شدیدی همراه است و نیاز به درمان فوری دارند. درمان زخم عروقی معمولاً شامل تمیزکاری محل زخم، کنترل خونریزی و در برخی موارد، جراحی برای ترمیم عروق آسیب دیده می شود.
با مشاهده علائم خونریزی ناشی از زخم عروقی، مانند بالا رفتن خونریزی، کمرنگ شدن پوست، یا احساس سرگیجه و ضعف در بیمار باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
زخم عروقی چیست؟
زخم عروقی به دلیل اختلال در جریان خون ایجاد می شود. این اختلال می تواند ناشی از بیماری های عروقی مانند نارسایی وریدی، نارسایی شریانی یا پرفشاری خون باشد. پارگی عروق یا پارگی وریدی شایع ترین نوع است که در اندام تحتانی به وجود می آید و باعث از بین رفتن بافت پوست می شود.
زخم های عروقی معمولاً در پاها بیشتر دیده می شوند، اما می توانند در سایر قسمت های بدن نیز رخ دهند. این زخم ها معمولاً عمیق بوده و در زمان طولانی تری خوب می شوند. خطر عفونت در این زخم ها زیاد است.
نشانه های زخم های عروقی
علائم زخم های عروقی به محل و شدت انسداد عروق بستگی دارد. انسداد عروقی به شدت خطرناک است و نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. نشانه های رایج انسداد عروقی عبارت‌اند از:
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
- ضعف عضلانی
- تغییر در دید
- درد در قفسه سینه و تنگی نفس
- احساس حالت تهوع، استفراغ و تعریق زیاد
- سردرد شدید
- ضعف در یک طرف بدن
- اختلال در بینایی
- از دست رفتن هوشیاری
- تکرر ادرار
- سرفه و خلط خونی
- تغییر پوست به رنگ آبی یا بنفش
انواع زخم های عروقی
انواع زخم های عروقی بر اساس عامل تشکیل دهنده آن طبقه بندی می شوند. در برخی موارد، ممکن است درمان با مراقبت های خانگی و داروهای بدون نسخه کافی باشد. اما در موارد حادتر باید فرد آسیب دیده را سریع به مراکز درمانی رساند. انواع مختلف زخم عروقی عبارت‌اند از:
زخم های عروقی وریدی
این نوع زخم ها در اثر اختلال در گردش خون وریدی ایجاد می شوند. رگ ها خون را از اندام ها و بافت ها به قلب می برند. در صورت اختلال در گردش خون وریدی، خون در اندام ها و بافت ها جمع می شود. این امر می تواند منجر به تورم، درد و ایجاد زخم شود. علائم زخم های عروقی وریدی شامل زخم های عروقی لنفاوی، تورم، درد، خشکی پوست، قرمزی و خارش است. زخم های عروقی وریدی معمولاً در قسمت پایینی پاها، مانند مچ پا یا انگشتان پا بیشتر به وجود می آیند.
تشخیص زخم های عروقی وریدی معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی بیمار انجام می شود. اگر در معرض خطر زخم های عروقی وریدی هستید، باید به طور منظم پاهای خود را از نظر وجود هر گونه زخم بررسی کنید.
زخم های عروقی شریانی
این زخم ها معمولاً ناشی از نارسایی شریانی هستند. نارسایی شریانی زمانی رخ می دهد که شریان ها به درستی خون را به بافت ها نمی رسانند. زخم های شریانی حدود 20 درصد از زخم های عروقی را تشکیل می دهند. این زخم ها به ویژه در انگشتان پا، ایجاد می شوند. علائم زخم های شریانی عبارت‌اند از تغییر رنگ پوست، عفونت، درد و تورم است.
زخم های شریانی می توانند به دلایل مختلفی زیر ایجاد شوند:
تصلب شرایین: تصلب شرایین زمانی رخ می دهد که پلاک در دیواره شریان ها تشکیل شود. این امر باعث می شود شریان ها باریک شوند و جریان خون کم شود. تصلب شرایین یک بیماری تدریجی است که ممکن است سال ها طول بکشد تا علائم آن ظاهر شود. در مراحل اولیه، ممکن است زخم های عروقی شریانی هیچ علامتی از خود نشان ندهند.
ترومبوز شریانی: ترومبوز شریانی (Arterial thrombosis) به تشکیل لخته خون (ترومبوز) در داخل یک شریان گفته می شود. ترومبوز شریانی می تواند جریان خون را به اندام‌ها و بافت‌ها محدود کند. این امر می تواند منجر به عوارض جدی مانند ایسکمی، نکروز و حتی مرگ شود.
زخم های عروقی دیابتی
زخم های عروقی دیابتی (Diabetic foot ulcers) زخم هایی هستند که در پاهای افراد مبتلا به دیابت ایجاد می شوند. این زخم ها می توانند در اثر اختلال در گردش خون، نوروپاتی، یا عفونت ایجاد شوند. دو عامل اصلی در ایجاد زخم های عروقی دیابتی عبارت‌اند از:
اختلال در گردش خون (Ischemia): دیابت می تواند باعث آسیب به شریان های خونی شود. این آسیب منجر به کاهش جریان خون در پاها و ایجاد زخم می شود.
نوروپاتی (Neuropathy): نوروپاتی یک بیماری عصبی است که در اثر دیابت ایجاد می شود. با کاهش حس فرد متوجه زخم های کوچکی در پاهای خود می شود. این زخم ها می توانند به سرعت بزرگ شده و باعث عفونت شوند.
علت ایجاد زخم های عروقی
زخم های عروقی به دلیل اختلال در جریان خون در عروق ایجاد می شوند. این اختلال می تواند ناشی از بیماری های عروقی مانند نارسایی وریدی، نارسایی شریانی، یا پرفشاری خون باشد. زخم های عروقی می توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند:
- مصرف الکل و سیگار
- چاقی
- اضافه وزن
- افزایش سن
- ضعف سیستم ایمنی
- عدم تحرک
- سابقه خانوادگی زخم های عروقی
- بارداری
- دیابت و کلسترول بالا
پیشگیری از زخم های عروقی
برای کمک به پیشگیری از زخم های عروقی، می توانید موارد زیر را انجام دهید:
- سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی خطرساز برای زخم های عروقی است.
- دیابت باعث آسیب به اعصاب و رگ های خونی شود.
- سطح زخم های حتی کوچک را با آب گرم، صابون و مواد شوینده تمیز کنید.
- ورزش های سبک مانند پیاده روی برای بهبود گردش خون توصیه می شود.
- استفاده از رژیم غذایی مناسب و کاهش وزن بر روند بهبودی تاثیر می گذارد.
- به طور منظم برای معاینه و بهبود زخم به متخصص مراجعه کنید.
درمان زخم عروقی
درمان زخم عروقی به علت ایجاد آن بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است درمان با مراقبت های خانگی کافی باشد. در موارد دیگر، ممکن است نیاز به درمان هایی مانند جراحی باشد.
مراقبت های خانگی برای زخم های عروقی
مراقبت های خانگی برای زخم های عروقی می تواند به بهبود زخم و جلوگیری از عفونت کمک کند. این مراقبت ها عبارت‌اند از:
تمیز کردن زخم: زخم باید روزانه با آب و صابون تمیز شود. اگر زخم آلوده است، ممکن است نیاز به استفاده از محلول ضدعفونی کننده باشد.
پانسمان زخم: زخم باید با یک پانسمان تمیز و خشک پوشانده شود. پانسمان ها باید هر روز یا هر دو روز یک بار تعویض شوند.
کنترل درد: درد می تواند مانع از بهبود زخم شود. برای کنترل درد می توان از داروهای مسکن بدون نسخه یا با نسخه استفاده کرد.
بالا نگه داشتن زخم: بالا نگه داشتن زخم می تواند به کاهش تورم و بهبود جریان خون کمک کند.
مراقبت از پوست اطراف زخم: برای جلوگیری از خشک شدن و ترک خوردن زخم های عروقی پوست اطراف آن را مرطوب نگه دارید.
درمان های تهاجمی برای زخم های عروقی
مراقبت های دارویی برای زخم های عروقی می تواند به بهبود زخم، جلوگیری از عفونت و بهبود جریان خون کمک کند. اما در برخی موارد، ممکن است نیاز به درمان های تهاجمی تر مانند جراحی باشد. گزینه های جراحی برای زخم های عروقی عبارت‌اند از:
ابلیشن رگ
ابلیشن رگ (رگ‌سوزی) یک روش جراحی است که برای درمان بیماری های عروقی استفاده می شود. در این روش، از انرژی حرارتی یا الکتریکی برای از بین بردن یا مسدود کردن یک رگ استفاده می شود. در این روش، پزشک کاتتر را از طریق یک رگ در کشاله ران یا بازو وارد بدن می کند.
کاتتر به محل رگ آسیب دیده هدایت و سپس انرژی حرارتی یا الکتریکی برای از بین بردن یا مسدود کردن رگ استفاده می شود. ابلیشن رگ می تواند یک روش موثر برای درمان بیماری های عروقی باشد. این روش می تواند به باز کردن شریان‌های مسدود شده، از بین بردن لخته‌های خون و بهبود جریان خون کمک کند.
جراحی برداشتن ورید
جراحی برداشتن ورید (Vein stripping) یک روش جراحی است که برای درمان بیماری های وریدی استفاده می شود. در این روش، یک رگ آسیب دیده یا مسدود شده از بدن برداشته می شود. در این روش، یک برش در نزدیکی رگ آسیب دیده ایجاد می کنند. پس از جراحی ممکن است نیاز به استراحت در بیمارستان داشته باشید. مدت زمان بستری در بیمارستان معمولاً یک تا دو روز است.
جراحی پیوند عروق
جراحی پیوند عروق یک روش جراحی است که برای پیوند یک رگ سالم به یک رگ آسیب دیده استفاده می شود. این روش معمولاً برای درمان زخم های عروقی شریانی کاربرد دارد.
پزشک در جراحی پیوند عروق، یک برش کوچک در پوست ایجاد می کند، سپس یک رگ سالم از قسمت دیگری از بدن را به رگ آسیب دیده پیوند می زند.
