یک بیماری نادر رودهای که با ارتباط غیر طبیعی بین رکتوم تحتانی و پوست پری مقعد مشخص میشود که معمولاً پس از آبسه حاد پری مقعد ایجاد میشود. ممکن است یک مسیر فیستول در دو طرف مقعد ایجاد شود و ترشحات مخاطی یا مدفوعی ظاهر شود. پوست اطراف دهانه خارجی ممکن است تحریک شود.
انواع مختلفی از فیستول ها از نسبتاً ساده تا یک شبکه انشعاب پیچیده از مسیرها وجود دارد. برخی از انواع فیستول ها ممکن است عضلات مسئول کنترل روده (اسفنکتر) را درگیر کنند. در ادامه با انواع مختلف فیستول آشنا خواهید شد:
- فیستول بین اسفنکتریک (شایع ترین)
- فیستول ترانس اسفنکتریک
- فیستول اکسترا اسفنکتریک (کمترین شایع)
- فیستول زیر مخاطی
چه چیزی باعث ایجاد فیستول میشود؟
تشکیل فیستول پری آنال معمولاً در نتیجه آبسه مقعدی رخ میدهد. با این حال، سایر عوامل خطر برای تشکیل آنها عبارتند از:
- بیماری التهابی روده، عمدتاً بیماری کرون پری مقعدی
- بیماریهای سیستمیک، به طور معمول دیابت ملیتوس
- سابقه ضربه به ناحیه مقعد
- پرتودرمانی قبلی در ناحیه مقعد
بیماری فیستول چه علائمی دارد؟
علائم فیستول مقعدی ممکن است به طور گسترده در افراد متفاوت باشد. در حالی که برخی ممکن است علائم متناوب را تجربه کنند. اگر علائم و نشانههای هشداردهنده این بیماری ظاهر شد، باید فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی بود تا امکان تشخیص دقیق و درمانهای مؤثر در زمان مناسب را قبل از پیشرفت بیماری و بروز عوارض فراهم کند. علائم شایع فیستول مقعدی به شرح زیر است:
- درد و تورم در اطراف مقعد یا باسن
- خروج ترشحات چرکی یا خونی از سوراخ اطراف مقعد
- خارش پوست یا تحریک پوست اطراف مقعد
- آبسههای مکرر مقعد که معمولاً با اجابت مزاج باعث درد میشوند
- تب، لرز و احساس خستگی عمومی
برای اطلاعات بیشتر درباره اینکه فیستول چیست؟ علت و علائم بیماری فیستول مقعدی به صفحه مربوطه در سایت دکتر بیژن عابدیان مراجعه کنید.
معاینه و تشخیص
اگر پزشک فکر کند که به این بیماری مبتلا هستید، در مورد سابقه پزشکی شما میپرسد و معاینه فیزیکی انجام میدهد. برخی از فیستولها به راحتی قابل تشخیص هستند اما برخی دیگر پیچیده اند و برای تشخیص نیاز به بررسی و معاینه دقیق تر دارند. پزشک شما به دنبال علائم ترشح عفونت یا خونریزی خواهد بود. مجرای این بیماری گاهی اوقات خود به خود بسته و مجدد باز میشود.
عمل چگونه به من کمک خواهد کرد؟
بسیاری از عملهای مختلف را میتوان برای فیستول انجام داد. شما باید با جراح خود درباره اینکه دقیقاً چه روشی برای شما بهتر است، صحبت کنید. هدف این است که مسیر عفونی را بریده یا باز کنیم تا بهبودی را از پایه زخم به سمت سطح افزایش دهیم و از گیر افتادن کیستهای عفونی بهبود نیافته در داخل جلوگیری کنیم. این بهبودی میتواند یک روند آهسته باشد و از یک هفته یا بیشتر تا چند ماه طول بکشد. نمیتوان پیش بینی کرد که هر روش درمان چقدر طول میکشد.
عمل سرپایی لیزر
این روش که به عنوان درمان فوری و سرپایی فیستول مقعدی شناخته میشود، با تابش اشعه یکپارچه لیزر به موضع بیماری و سوزاندن مسیر ایجاد شده این عارضه را درمان میکند. درمان فیستول با لیزر که بدون بیهوشی و با بی حسی موضعی انجام میشود، بهترین روش درمان این بیماری است که هیچ یک از عوارض جراحی را ندارد.
فیستولوتومی
رایج ترین نوع جراحی فیستول مقعدی فیستولوتومی است. این شامل بریدن در تمام طول فیستول برای باز کردن آن است تا به عنوان یک اسکار صاف بهبود یابد. فیستولوتومی موثرترین درمان برای بسیاری از فیستول های مقعدی است، اگرچه معمولاً فقط برای فیستول هایی مناسب است که از بسیاری از عضلات اسفنکتر عبور نمی کنند، زیرا خطر بی اختیاری در این موارد کمتر است.
اگر جراح مجبور باشد قسمت کوچکی از عضله اسفنکتر مقعد را در طول عمل قطع کند، تمام تلاش خود را برای کاهش خطر بی اختیاری انجام می دهد. در مواردی که خطر بی اختیاری بیش از حد بالا در نظر گرفته شود، ممکن است روش دیگری به جای آن توصیه شود.
روش فلپ پیشرفته
اگر فیستول شما از ماهیچههای اسفنکتر مقعدی عبور کند و انجام فیستولوتومی خطر زیادی برای ایجاد بی اختیاری دارد، ممکن است یک روش فلپ پیشرفته در نظر گرفته شود.
این شامل بریدن یا خراشیدن فیستول و پوشاندن سوراخی است که در آن وارد روده شده است با یک فلپ بافتی که از داخل راست روده گرفته شده است، که قسمت نهایی روده است.
روش فلپ میزان موفقیت کمتری از فیستولوتومی دارد، اما از نیاز به برش در عضلات اسفنکتر مقعد جلوگیری میکند.
قرار دادن نخ ستن
برای فیستول مقعدی، این روش معمولاً حدود 1 ساعت طول میکشد، اما بسته به پیچیدگی فیستول میتواند متفاوت باشد. در این عمل پس از اینکه جراح ستون را داخل فیستول قرار داد، آن را با یک پانسمان سبک و روکش دار میپوشاند.
تا زمانی که جراحی ساده و بدون عارضه باشد، معمولاً فرد میتواند همان روز به خانه برود. تیمهای جراحی اغلب جراحی قرار دادن ستون را به صورت مرحلهای انجام میدهند، بنابراین ممکن است فرد برای تنظیم یا تعویض ستون به عملهای بیشتری نیاز داشته باشد و این روش به صورت ترکیبی با فیستولوتومی انجام شود. در این روش فیستول ممکن است برای چند هفته به تخلیه خود ادامه دهد.
مراقبت های بعد از عمل فیستول
مدت زمان بهبودی پس از درمان فیستول بستگی به نوع روشی که فرد انجام داده و اینکه عمل چقدر پیچیده بوده است، بستگی دارد. تیم جراحی فرد میتواند توصیههای مناسبی در مورد مراقبتهای بعد از جراحی در اختیار بیمار قرار دهد:
توصیه های کلی در مورد انجام نوعی جراحی فیستول شامل موارد زیر است:
- برای تسکین درد از مسکن های بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- زخم را با شستن چند بار در روز تمیز نگه دارید. آن را با احتیاط خشک کنید، نه مالش.
- پانسمان زخم را به طور منظم عوض کنید. یک پرستار باید نحوه انجام این کار را نشان دهد.
- از یک گاز اضافی روی زخم استفاده کنید تا از نشت ترشحات روی لباس جلوگیری کنید.
- در چند هفته اول پس از جراحی از رابطه جنسی خودداری کنید.
- برای جلوگیری از تحریک زخم التیام نیافته به آرامی ورزش کنید.
- از افرادی که درمان مشابهی را پشت سر گذاشته اند کمک بگیرید.
عوارض جراحی فیستول
پس از درمان فیستول، فرد ممکن است عوارض جانبی زیر را تجربه کند:
- گرفتگی
- بی اختیاری روده
- یبوست
- اسهال
- درد در اطراف محل زخم
- این عوارض جانبی باید پس از چند روز و زمانی که بدن شروع به بهبودی کرد، از بین برود.