اختلالات خود ایمنی در انواع مختلف بروز کرده و می‌تواند زندگی افراد را تحت تاثیر خود قرار دهد. در این حالت سیستم ایمنی بدن که وظیفه محافظت از بدن در برابر عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی را بر عهده دارد، در برخی موارد بخشی از بدن را به عنوان مهاجم شناسایی کرده و به مبارزه با آن می‌پردازد. این عارضه می‌تواند به دلایل و علائم مختلفی مانند خستگی، ریزش مو، مشکلات تمرکزی، درد عضلات و … خود را نشان دهد. آزمایش CRP با هدف شناسایی عفونت و التهاب در بدن می‌تواند به تشخیص اختلال خود ایمنی کمک کند.
CRP در آزمایش خون چیست؟
آزمایش C-Reactive protein یا همان CRP با هدف اندازه‌گیری سطح آن در جریان خون توسط پزشک معالج تجویز می‌شود. CRP در آزمایش خون چیست و چه عملکردی دارد؟ این ماده پروتئینی است که توسط کبد در بدن تولید می‌شود. در حالت نرمال و طبیعی خود سطح پایینی از آن در جریان خون وجود دارد.
در صورتی که بدن با التهاب یا عفونتی مواجه شود، کبد شروع به تولید CRP بیشتر در بدن کرده و آن‌ها را وارد جریان خون می‌کند. سطوح بالای آن ممکن است به این معنی باشد که اختلال یا مشکل جدی در بدن وجود دارد که موجب به خطر انداختن سلامتی شده و التهابی را ایجاد کرده است.
التهاب نوعی واکنش بدن است که با هدف محافظت از بافت‌ها و کمک به بهبود آن‌ها در برابر آسیب، عفونت یا سایر بیماری‌ها ایجاد می‌شود. این مورد می‌تواند به صورت حاد و ناگهانی و یا موقت و گذرا به وجود آید. به عنوان مثال پوست در اثر برش برای چند روز قرمز و متورم به همراه درد خواهد شد. علاوه بر این التهاب می‌تواند در داخل بدن نیز ایجاد شود.
چنانچه التهاب ادامه‌دار باشد، موجب آسیب دیدن بافت‌های سالم بدن خواهد شد. التهاب مزمن ایجاد شده در اثر برخی از اختلالات خود ایمنی یا سایر بیماری‌های دیگر تشکیل می‌شود. التهاب مزمن در اثر قرار گرفتن مکرر در برابر آسیب مانند سیگار کشیدن یا کار با مواد شیمیایی رخ می‌دهد.
با کمک اندازه‌گیری CRP می‌توان التهاب موجود در بدن را تشخیص داد. با این حال دلیل التهاب و اینکه کدام قسمت از بدن درگیر شده است را نمی‌توان شناسایی کرد.
چرا آزمایش CRP تجویز می‌شود؟
آزمایش CRP برای شناسایی و نظارت بر التهاب حاد یا مزمن ایجاد شده در بدن تجویز می‌شود. برخی از این التهاب‌ها عبارت‌اند از:
- عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی
- بیماری‌های التهابی روده
- اختلالات روده‌ای مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- اختلالات خود ایمنی بدن مانند لوپوس، آرتریت، اسکولیت یا روماتوئید
- بیماری‌های ریوی مانند آسم
- بیماری التهابی لگن یا PID
پزشک معالج این آزمایش را در برخی موارد برای بررسی و میزان تأثیرگذاری درمان‌های التهاب‌های مزمن تجویز می‌کند تا درباره انتخاب شیوه درمانی مناسب‌تر تصمیم‌گیری کند.
بهترین زمان برای انجام آزمایش CRP
هرگاه با علائم عفونت باکتریایی مانند موارد زیر مواجه شدید بهتر است در اسرع وقت با مراجعه به پزشک، آزمایش CRP را انجام دهید.
- تب یا لرز
- ضربان قلب سریع
- نفس‌های پی در پی و سریع
- حالت تهوع و استفراغ
در صورتی که قبلاً به عفونت یا بیماری التهابی مزمن مبتلا بوده‌اید ممکن است پزشک برای نظارت بر روند درمانی از این آزمایش نیز استفاده کند.
تفسیر آزمایش CRP
سطح CRP بدن بسته به میزان التهاب موجود می‌تواند افزایش یا کاهش داشته باشد. در صورتی که مقدار آن کاهش یابد این به معنای تأثیر درمان بر التهاب است یا اینکه التهاب موجود به خودی خود از بین رفته است. در حالت کلی نتایج آن برحسب mg/L یا mg/dL اندازه‌گیری می‌شود.
- سطح نرمال: کمتر از ۱۰ میلی گرم در لیتر
- سطح غیرطبیعی و بالا: برابر یا بیشتر از ۱۰ میلی گرم در لیتر
افراد سالم در حالت طبیعی مقدار بسیار کمی CRP در خون خود دارند. افزایش بیش از حد آن به معنای وجود التهاب در بدن است.
علائم بالا یا پایین بودن CRP در آزمایش خون!
بالا بودن مقدار CRP در آزمایش خون نشان دهنده وجود التهاب و عفونت در داخل بدن است که با علائم زیر خود را نشان می‌دهد:
- احساس خستگی شدید
- احساس ضعف و سفت شدن عضلات همراه با درد شدید
- سر درد
- تهوع و استفراغ
- کاهش اشتها و کک شدن وزن به صورت ناگهانی
- ایجاد اختلال در خواب
- تب بالا در صورت وجود بیماری عفونی
- افزایش ضربان قلب
- تنگی نفس
- خارش‌های پوستی و بروز کهیر بر روی پوست
- سرگیجه و کاهش میزان هوشیاری
در مقابل پایین بودن سطح پروتئین CRP نشانه سلامتی شخص است. هرچه مقدار آن کمتر باشد احتمال ابتلا به بیماری‌های التهابی و عفونتی در فرد نیز کمتر دیده می‌شود. در صورتی که پایین بودن غیر طبیعی و بیش از اندازه باشد احتمال بروز بیماری خود ایمنی لوپوس وجود دارد. علت آن هم این است که CRP با قرار گرفتن در سلول‌ها و اتصال به آنتی ژن‌ها از بروز بیماری‌های خود ایمنی جلوگیری می‌کند. در صورتی که سلول‌های آسیب دیده پاک نشوند و در بافت‌های مختلف قرار گیرند می‌توانند منجر به بروز بیماری خود ایمنی شوند.
آیا بیماری قلبی با آزمایش CRP تشخیص داده می‌شود؟
برای ارزیابی خطر بیماری قلبی یا عروق کرونر باید نتایج هم‌زمان دو آزمایش hs-CRP و LDL را با فاصله دو هفته از یکدیگر در نظر گرفت. شما می‌توانید با انجام چکاپ کامل بدن، این آزمایش‌ها را انجام دهید هرچند آزمایش hs-CRP با هدف شناسایی عفونت از میزان حساسیت بالاتری برخوردار است اما نمی‌توان از آن برای تصمیم‌گیری قطعی وجود خطر حمله قلبی استفاده کرد. بلکه باید آزمایش‌های دیگری نیز انجام شود تا پزشک بتواند تصمیم نهایی را بگیرد.
در صورتی که مقدار عددی آن بالای ۲ میلی‌گرم در لیتر باشد این می‌تواند نشان دهنده بالا رفتن خطر حملات قلبی یا خطر حمله قلبی مکرر باشد. افرادی که یکی از موارد زیر را داشته باشند باید به آن‌ها به عنوان عامل خطر ایجاد حمله قلبی و افزایش مقدار CRP خون خود توجه داشته باشند:
- دیابت
- فشارخون بالا
- مصرف دخانیات از جمله سیگار کشیدن
- کلسترول خون بالا
- عدم فعالیت بدنی و نداشتن تحرک کافی
- رژیم غذایی با مواد چربی و کربوهیدرات بالا و میزان ویتامین و مواد مغذی کمتر
- اضافه وزن و چاقی
انجام آزمایش CRP در منزل و هومکا!
برای انجام آزمایش CRP و تشخیص بیماری عفونی یا خود ایمنی مانند لوپوس، می‌توانید با کمک سامانه هومکا به راحتی آن را در منزل انجام دهید. برای نمونه‌گیری در محل می‌توانید به سایت www.homeca.ir مراجعه کرده یا با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس گرفته تا کارشناسان ما در هومکا برای دریافت اطلاعات و پاسخ به پرسش‌ها با شما ارتباط برقرار کنند.
پلتفرم هومکا آماده ارائه خدمات آزمایش در منزل، با آزمایشگاه‌های معتبر کشور در استان تهران و شهرهای کرج، تبریز، قزوین، مشهد، شیراز، اصفهان، رشت، قم، آمل و اهواز همکاری داشته و تمامی بیمه‌های پایه و تکمیلی را تحت پوشش قرار داده است.
